Übersetzung für 'þus' von Isländisch nach Deutsch

þus {hv}

Geplapper {n}

• Iðnbyltingin hófst snemma í Derby. 1717 smíðuðu John Lombe og George Sorocold fyrstu vatnsknúnu spunavél Bretlands, en Lombe hafði lært aðferðina á Ítalíu. 1759 smíðaði Jedediah Strutt nýja spunavél (Derby Rib Attachment) í Derby. Iðnaður þessi varð til þess að Derby óx nokkuð á 18. öldinni. Þó voru íbúar árið 1801 aðeins 14 þús. Á 19. öldinni bættist vélaiðnaðurinn við og óx bærinn verulega. 1851 voru íbúarnir orðnir tæplega 50 þús og 1901 tæpir 120 þús. Eftir það hélt bærinn áfram að vaxa, en ekki eins hratt. Meiriháttar breytingar áttu sér stað snemma á 20. öld. Spunaiðnaðurinn minnkaði talsvert, en mikið af störfum sköpuðust er Rolls Royce samsteypan opnaði verksmiðju sína í Derby 1923. Verksmiðjan framleiddi bæði vélar í bíla og flugvélar. Einnig voru járnbrautir smíðaðar í Derby, en vélaiðnaður þessi var einn sá mesti í Englandi.
• Hasselt er borg í Belgíu og jafnframt höfuðborg flæmska héraðsins Limburg. Íbúar eru 76 þús (1. janúar 2013) og eru hollenskumælandi.
• Til norðvesturmálanna telst kabardíska (350 þús.), adigei (250 þús.) og abkasíska (100 þús.).
• Öll hafa málverkin verið hreinsuð síðustu áratugi og eru þau í góðu ástandi. Gestir í Mauritshuis eru um 250 þús árlega.
• Rio aan de Rijn ("Ríó við Rín") er heitið á sumarkarnevalinu í Arnhem. Hátíðin stendur yfir í miðborginni í þrjá daga og dregur hún að sér um 150 þús gesti.

• 1937 reistu nasistar útrýmingarbúðirnar Buchenwald í úthverfi borgarinnar. Þær voru starfræktar allt til stríðsloka 1945. Á þeim tíma voru um 250 þús manns vistaðir þar til lengri eða skemmri tíma. Talið er að um 56 þús þeirra hafi verið drepnir eða látið lífið á annan hátt. Búðirnar eru opnar almenningi í dag og eru minnisvarði um hrylling nasismans og helförina. Weimar varð þrisvar fyrir loftárásum bandamanna: 9. febrúar, 27. febrúar og 10. mars 1945. Skemmdir urðu miklar en þó ekki í líkingu við aðrar borgir. Weimar var á sovéska hernámssvæðinu og var höfuðborg Þýringalands til 1952, er landið var leyst upp. Við sameiningu Þýskalands 1990 tók Erfurt við sem höfuðborg Þýringalands. 1993 kusu Sameinuðu þjóðirnar Weimar sem menningarhöfuðborg Evrópu fyrir það ár. 1996 var byrjað á að setja ýmis mannvirki í borginni á heimsminjaskrá UNESCO. 2004 brann hertogabókasafnið í borginni. Við það eyðilögðust um 50 þús bækur, sumar frá 16. öld.
• Her Ungverjalands telur um 30 þús manns. Flestir eru í landhernum (rúm 23 þús), en um 7000 í flughernum. Konur eru 17% allra hermanna. Enginn er sjóherinn, enda liggur Ungverjaland ekki að sjó. Aðaltilgangur hersins er að tryggja varnir landsins á stríðstímum. Auk þess starfar herinn náið með herjum NATO, sem reyndar hefur gagnrýnt ungverska herinn fyrir að vera of veikburða til að sinna eigin vörnum ef stríð brytist út. Fjórum sinnum hafa Ungverjar sent herlið í friðargæslu til annarra landa. Til Bosníu 158 manns, til Afganistans 205 manns og til Kosóvó 484 manns. Auk þess sendu Ungverjar herlið til Íraks, en kölluðu það til baka árið 2005.
• Íbúar Hollands eru tæplega 17 milljónir talsins og búa flestir í stórborgunum í vesturhluta landsins. Holland er meðal þéttbýlustu landa heims, en þar búa að jafnaði 397 íbúar á km. Rétt tæp 20% landsmanna eru af erlendum uppruna, flestir frá Indónesíu, eða tæp 390 þús manns en rétt á eftir koma Þjóðverjar (380 þús manns).
• Mons (hollenska: "Bergen") er höfuðborgin í héraðinu Hainaut í Belgíu. Íbúar eru 93 þús og eru frönskumælandi (2015). Í Mons eru aðalstöðvar herja NATO.
• Á tímabilinu 1991-2001 fækkaði íbúum um 5,3%, úr 300 þús niður í 240 þús, en hefur fjölgað aftur í 260 þús allra síðustu ár. Könnun sem gerð var 2003 sýndi fram á að 27% íbúa lifðu með innan við £10.000 í tekjur á ári. Breska ríkisstjórnin bað sjómenn afsökunar á atvinnuleysið og erfiðleikana, þó ekki fyrr en árið 2012 og gaf þeim að auki 1000 pund á mann. Þetta var mikið gagnrýnt fyrir að koma 35 árum of seint. Í dag er höfnin enn einn mikilvægasti atvinnuvettvangur borgarinnar, en þar starfa um 5 þús manns. Ferjur frá Hull flytja um milljón farþega árlega til ýmissa hafna á meginlandi Evrópu.

• Bern liggur við ána Aare vestarlega í Sviss og rétt austan við Neuchatelvatn. Næstu borgir eru Basel til norðurs (95 km), Lausanne til suðvesturs (100 km), Luzern til austurs (110 km) og Zürich til norðausturs (120 km). Aare myndar breiða slaufu í kringum miðborg Bern, sem afmarkar vel gömlu borgina. Innan borgarmarkanna búa 123 þús manns, en á stórborgarsvæðinu rúmlega 350 þús.
• Í fyrstu framleiddi verksmiðjan aðeins eina tegund áburðar og framleiðslugetan var 24 þús. tonn á ári. Árið 1999 var framleiðslugetan orðin 65 þús. tonn á ári og framleiðslutegundir alls 20 talsins.
• Maraþonhlaupið í Luzern er þriðja fjölmennasta Maraþonhlaupið í Sviss. Það hefur verið haldið árlega síðan 2007 og eru þátttakendur hátt í 10 þús.
• Afleiðingin af spænskri hertöku Gent var efnahagsleg kreppa. Allur iðnaður gekk tilbaka og fólkfjöldinn fór úr 50 þús niður í 30 þús fram á 18. öld. Það reyndist auðvelt fyrir franskan her að hertaka Gent 1745 í austurríska erfðastríðinu, en franski herinn samanstóð aðeins af 5 þús hermönnum. Borginni var þó skilað í stríðlok 1748. Þá lokaðist aðgengi borgarinnar að Westerschelde vegna framburðar og grynninga í ánni Leie. Þetta breyttist ekki fyrr en að skipaskurður var grafin til borgarinnar Brugge, en þaðan var hægt að sigla til Norðursjávar. 1794 hertóku Frakkar Gent á nýjan leik. Íbúar voru þá aftur orðnir rúmlega 50 þús. Sökum hafnbanns Breta á franskar hafnir á Napoleontímanum varð mikil uppsveifla í atvinnuvegum borgarinnar og reyndist aðgengið að Norðursjó í gegnum Brugge nú dýrmætt. Þúsundir manna fluttu til Gentar, þar á meðal margir gyðingar. Eftir brotthvarf Frakka 1814 hittust fulltrúar Bretlands og Bandaríkjanna í Gent og undirrituðu friðarsáttmálann sem kenndur er við Gent. Löndin höfðu háð verslunarstríð frá 1812, en við friðarsamningnum var ástand ríkjanna óbreytt. Eftir að Napoleon slapp frá eyjunni Elbu flúði Loðvík XVIII til Gentar og dvaldi þar, þar til Napoleon beið lægri hlut í orrustunni við Waterloo. 1815 varð Gent hluti af nýstofnuðu konungsríki Niðurlanda.
• Maraþon. Árlega fer fram Maraþonhlaup í borginni, kallað Spielbanken Marathon. Um 11 þús hlauparar taka þátt.

• Dam tot Damloop er árlegt víðavangshlaup í Hollandi og er hlaupið milli Amsterdam og borgarinnar Zaandam. Vegalengdin eru tíu mílur (ca. 16,1 km). Þátttakendur eru rúmlega 30 þús.
• Kolmunni er ein af 10 mest veiddu fisktegundum í heimi. Stofninn er mjög stór og er í Norðaustur-Atlantshafi aðallega veiddur í flotvörpu. Eftir tveggja áratuga hlé hófu Íslendingar á ný miklar veiðar á kolmunna árið 1998 og fór aflinn mest í um 500 þús. tonn, en þá var heildarafli úr stofninum hátt í 2 millj. tonna. Íslendingar, Norðmenn, Færeyingar og Evrópusambandið gerðu með sér samkomulag í desember 2005 um veiðar úr kolmunnastofninum. Á aðalfundi Norðaustur-Atlantshafsfiskveiðinefndar (NEAFC) í október 2007 var svo samþykkt, með hliðsjón af því samkomulagi, að veiðar úr þessum stofni yrðu ekki meiri en 1.250 þús. tonn árið 2008. Hlutur Íslendinga er tæp 203 þús. tonn. Meira en 95% aflans fer í bræðslu en stækkandi hluti er sjófrystur og seldur til manneldis. Helmingur aflans er seldur til Noregs sem fiskifóður.
• Þorskur er langmikilvægasta nytjategund Íslendinga. Verðmæti aflans eru um 35-40% þó hann sé aðeins um 10-15% af heildarafla. Hann veiðist helst í botntroll, á línu og í net en einnig á handfæri og í dragnót, um allt land en mest um vetrartímann. Á síðustu 30 árum hefur aflinn verið frá 160-470 þús. tonn á ári og var heildarafli Íslendinga 2007 187 þús. tonn. Stærstur hluti þorsksins er saltaður, en svipað mikið er ísað um borð og unnið í landi. Einnig er hann ísfrystur eða fluttur ferskur með flugi. Helstu útflutningsmarkarðir eru Bretland og Spánn, þar næst Portúgal og Holland.